Borsaya olan talep 2022 yılında rekor seviyelere yükseldi. Yatırım yaparken olumlu sonuçlar alabilmek için, doğru şirketlere, doğru zamanda yatırım yapmak çok önemli. Dolayısı ile şirketlerin bilanço analizi hisse seçiminde büyük önem taşıyor. Şirket bilançoları nasıl okunmalı, bilanço analizi nasıl yapılır? Neye göre alım-satıma karar verilir? Bu soruların cevaplarını ve bilanço analizi ile ilgili merak ettiklerinizi bu bölümde açıkladık.
Bu Yazıda Bulabilecekleriniz
Bilanço Analizi Nasıl Yapılır?
Bilanço, aktifler ve pasifler olmak üzere 2 kategoride ele alınır. Bilanço tamamı şirketin mali durumuyla ilgili açıklayıcı bilgileri verir. Şirketlerin finansal kıymetleri sınıflar halinde ayrılır ve bunların değerlerini gösteren tabloya bilanço adı verilir. Hazırlanan bilanço içerisinde aktif ve pasif olanlar diye iki kısım olur. Bilanço içerisinde yer alan aktif bölüm şirketin o anki mevcut durumu ve alacakları olarak gösterilir. Pasif olan bölümde ise şirketin borçları yer alır.
Şirket finansal rapor açıkladığı zaman ilk bakılacak yer bilanço gelir tablosu ile nakit akım tablosu olur. Birikmiş kalemlerden meydana gelen bilanço, çok az bir değişkenlik gösterir. Bilanço fiyatlamaların üzerinde kısıtlı olacak şekilde etki yapar. Bilanço şirketin mali durumunu gösterir. Bilançonun analizi temel analiz olarak değerlendirmeye alınır.
Bilanço Analizi Nasıl Yapılır?
Şirketin bilançosunda yer alan varlıklar, bir yıldan az süre içerisinde nakte çevrilen likiditelere göre sınıflara ayrılır. Bilanço analizi nasıl yapılır? Nakit ile nakite dönüşecek varlıklar, alacaklar, envanter ile gelecek aylara ait giderler bu bölümde yer alır. Diğer bölüm içerisinde ise toplam aktif olanlardır. Bilanço içerisinde yer alan toplam aktifler, bir yıl içerisinde paraya çevrilemeyecek varlıklar olmaktadır. Toplam aktifler denilince ekipmanlar, araziler ve menkul kıymetler olmaktadır.
Şirketin varlık listesi içerisinde cari yükümlülükler bulunur. Bunlar ise kira, ödenmeyen faizler, ücretler ve kar payları gibi ödenmesi zorunlu olan borçlar olmaktadır. Bütün bunların son ödeme tarihine göre sıralanması gerekir. Diğer bölüme gelince, bu bölüm içerisinde, primler, faizler ve ertelenen vergiler ile emekli olacakların primleri bulunur.
Öz kaynak ise bilançonun diğer önemli bölümlerinden biridir. Yükümlü olduklarının ödenmesi sonrasında hissesi olan kişilere kalan varlıkları kapsadığı için net varlıklar olarak isimlendirilir. Bu kısımda geçen yılların karı, şerefiyeler, hazine bonoları ile ek ödenen sermayeler bulunur. Şirkette bulunan varlıklar şirketin toplam yükümlülüğü ile toplam öz kaynakların toplamına eşit olması gerekir.
Bilanço Yorumlanırken Nelere Dikkat Edilmesi gerekir?
Bilançonun yorumlanması, alınacak yeni pozisyonlarda gelen bilanço verileri doğrultusunda belirlenmesi için çok önemli olmaktadır. Finansal raporlar, bilanço okuma teknikleri konusunda bilgi sahibi olunması önemlidir. Analizlerin doğru olacak şekilde yapılması ve yorumlanması için önemlidir. Bilançoyu yorum yaparken dikkat edilecek konular şunlardır.
- Bir şirkette net kar yalnız başına artmış olması kişileri yanılgıya düşürebilir. Ortaya çıkan satışlar, net kar ile faaliyet karı aynı anda artış veriyorsa karda olan artış daha güvenli olur.
- Şirkette kısa ve uzun vadeli yükümlülük duran ve dönen varlıklara göre oranları kıyaslanması gerekir.
- Şirkete ait net borç gereğinden fazla olmaması gerekir.
- Şirketin döviz borcu olmayacak
- Şirkete ait olan net döviz varlığı hisselerin performansı yönünden olumu olur.
- Şirkete ait öz sermaye ödenen sermayeden fazla olması gerekir.
Burada hisse senedi yatırımları için esas faaliyet karı ön plandadır. Şirketlerin karları yüksek gelebilir. Ancak bu bazen duran varlık satışı, bazense farklı yatırımlar yolu ile edinilmiş kazançlar olabilir. Bunların da olumlu etkisi olsa da, bilanço analizinde temel unsur esas faaliyet karı olmaktadır. Esas faaliyet karları yüksek gelen şirketler gelecek vadeden hisse senetleri arasında olmaya hak kazanabilirler.
Hisse senedi almadan önce, şirketin bilançosunu analiz ederken dikkat edilmesi gereken detaylardan biri de borçluluktur. Şirketin borçları artmış mı, azalmış mı? Şirketin döviz yükümlülükleri var mı? Önümüzdeki dönemde yeni yatırım planlanıyor mu gibi sorular hisse senedi yatırımlarından önce mutlaka cevaplanmalıdır.
Bilanço analizi öncesinde takas analizi de önemlidir. Takas analizi yaparak, hisse senedi belli bir grup tarafından toplanmış mı, yabancı alımı veya satımı var mı diye kontrol edilebilir. Bu sayede hisse senedi fiyatlamasının geleceği hakkında daha fazla yorum yapma imkanı olabilir.
Gelir Hesaplarının Özellikleri
Şirketlerde yer alan gelir tablosu, şirketlerin yıl içerisinde yapmış oldukları gelirleri ile giderlerini gösteren bölümdür. Gelir hesaplarının özellikleri şunlardır.
- Gelir tablosu belirli bir dönemi içerisine alır.
- Olağan ve olağan olmayan gelirler ayrı kalemler olarak gösterilir.
- Olağan ve olağan olmayan giderler tabloda bulunur.
- Şirketin faaliyet bilgilerini kapsar.
- Rapor veya hesap tipi olarak iki şekilde hazırlanır.
Proforma Bilanço Nedir?
Şirketler faaliyetlerini sürdürürken, diğer yandan da şirketlerinin gelecekleri ile birçok kararlar alırlar. Bu kararlar alınırken, gelecekte oluşabilecek risklere karşı bazı önlemlerin belirlenmesi gereklidir. Bu önlemleri almak için kullanılacak araç finansal planlama olmaktadır. Proforma bilanço, finansal planlama kapsamı içerisinde hazırlanan finansal planların önemli parçalarından biridir.
Şirketlerin bilanço değerlemelerindeki geleceğe dair öngörüler, hisse senedi fiyatlaması için büyük önem taşır. Gelecekte pozitif algılanabilecek beklentiler hisse senedi fiyatında yükselişlerin yaşanmasını sağlayabilir.
Proforma Bilanço Nasıl Hazırlanır?
Şirketler gelecek için bazı faaliyet kararları almak için finansal planlama yapmak zorundadırlar. Proforma bilanço da, finansal yönetim çalışmalarında önemli olan uygulamadır.
Proforma bilanço gelecekteki nakit hareketleri ile daha çok fazlası için yol göstericidir. Klasik olan bilançolardan farklı olarak geleceğe dönük bilgileri vermede kullanılır.
Kapsamlı bütçeleme yöntemi: Tahakkuk esasına dayalı olan bir yöntem olarak bilinir. Nakit hareketleri görünmez.
Oranlar yöntemi: Mali tabloda yer alan matematiksel ifadedir.
Satışların yüzdesi: Hesapların şirketlerin tahmininde bulundukları satışın düzeyine göre değişim yapıldığı yöntem olarak kullanılır.
Regresyon yöntemi: Yalnızca satışlarla olan hesapların tutarının belirlenmesinde kullanılır.
Günlük satış Yöntemi: Proforma bilanço, bilanço hesaplarını günlük olan satış türünden ifade edilmesiyle oluşur.
Borsada Bilanço Tarihleri Ne Zaman?
Şirketler yılda 4 kez bilanço açıklarla. Çeyreklik ve yıllık bilanço şeklinde açıklanan bilançolar hisse senetlerini olumlu veya olumsuz olarak etkiler. Bazen bilançolar açıklanmadan önce hisse senedi fiyatamış olabilir. Beklentiler dahilinde yapılan fiyatlamalar beklentilerin aksi şekilde bir bilanço açıklanması halinde ters fiyatlamaya neden olabilir. Beklenti dahilinde açıklanan bilançolar ise hisse senedi fiyatlamasını önceden yaptığı için, büyük bir değişime neden olmayabilecektir.
Şirketler bilanço açıklama tarihlerini genellikle önceden duyururlar. Özellikle büyük şirketlerin ve bankaların bilanço açıklama tarihleri bellidir. Diğer şirketlerin ise konsolide ve konsolide olmayan bilanço açıklama tarihleri yıl içerisinde belirlenmektedir. Buna göre şirketler bilançolarını belirlenen tarih aralığında gönderirler.
