Para ile olan münasebet birçok insan için küçük yaşlarda başlar. Ekmek almaya markete veya fırına giderken kaç parayla gidip ne kadar para üstü ile dönüleceğini hesaplamayla başlayan bu tanışıklık zaman ilerledikçe hayatın gerçekleri içerisinde gelişip gider. İnsanların akıllarına takılan devletin daha fazla para basıp hem kendini hem de halkını zenginleştirmemesinin nedeni ne? Devlet neden para basmıyor, para basarak neden zengin olunmaz sorularının cevaplarını bulabileceğiniz ayrıntılı ve şahane bir içerik hazırladık sizlere.
Bu Yazıda Bulabilecekleriniz
Devlet Neden Para Basmıyor?
İster ticaretle uğraşılsın isterse maaşla çalışarak gelir temin edilsin yine de her bireyin kendisine ait bir ekonomik tablosu vardır.
Muhtemelen her insan aklından bir kere dahi olsa reel durumdan bağımsız olarak devletin daha fazla para basmak suretiyle herkesi zengin edebilecekken bunu yapmama nedenini düşünmüştür.
Yukarıda da belirtildiği gibi bu reel durumdan uzak bir düşüncedir ve ülke ekonomilerinde bunu yapmak o kadar basit değildir.
Neden Daha Fazla Para Basıp Daha Kolay Zenginleşmiyoruz?
Türkiye’de sık olarak dile getirilen cari açık yani ülke geliri ve gideri arasındaki farkın beyanı ile bu durumun hayat içerisindeki fiyatlanmalara etkisi bu düşüncelerin temel kaynağıdır. Basit bir düşünceyle, eğer gider fazlaysa darphanede bolca para basıp borçlar ödenebilir. Ama durum sahiden o kadar basit midir? Yani isteğe göre daha fazla para basmak mümkün müdür?
Bu sorunun cevabı hayır’dır. Çünkü günümüz ekonomik yapısında aslında elimizle tuttuğumuz paralar Merkez Bankası tarafından altın karşılığında verilen bir teminat yerine geçer.
Yani Merkez Bankası ne kadar altın rezervi varsa onun karşılığı kadar para basabilir. Bunun aksi bir tutum sergilenirse bu durumda karşılıksız para basma dediğimiz olay gerçekleşir ki bu durumda da basılan paraların ciddi değer kaybına uğraması kaçınılmazdır. Haliyle bu şartlar alım gücünü ciddi anlamda düşürecektir.
Bir diğer konu ise devletlerinde, ticaretinde geçer olarak kabul ettiği ortak birim dolardır. Hatta Merkez Bankası tarafından elde tutulan altının karşılık gelen fiyatı dahi dolarla telaffuz edilmektedir.
Bu açıdan bakıldığında da karşılığı olmayan bir şekilde bol bol Türk Lirası basarak devletin borç ödemesi teknik olarak mümkün değildir.
Haliyle yine daha fazla para basmak yöntemiyle bir devletin ve halkının zenginleşmesi de günümüz dünyasında ihtimal dışıdır.
Para Basıp Zenginleşmenin Önündeki Engeller Ne?
Para basıp zenginleşmenin önündeki en büyük engeli tekrar belirtmek gerekirse basılan paranın karşılığının olmamasıdır. Aslında bunu bireysel yaşamlardan da örneklendirebiliriz.
Bir ürün veya hizmet almak istenildiğinde karşılığında ödeme yapılması gerekir. Burada belirleyici etken para olurken darphanelerde para basmak içinde belirleyici etken altın rezervidir.
Haliyle devlet altın rezervine oranla yüksek miktarda para basıp bunu dolaşıma sokarsa piyasada ilk etapta ciddi bir trafik oluşsa da aslında ekonomiye büyük bir darbe vurulmuş olacaktır.
Hayat pahalılaşacak ve bu pahalılığı dengelemek için daha fazla para basmak yöntemi tercih edilecek ve nihayetinde ne dış borç ödenmiş olacak ne de insanlar zenginlemiş olacaktır. Bunun en sıcak örneği Venezuela’da görülebilir.
Tam aksine piyasada bol miktarda TL olduğu için değer kaybı daha da fazla artacaktır. Bu açıdan bakıldığında kontrolsüz para basmanın önündeki engeli özetleyecek olursak ekonomik gerçeklerdir.
Petrol zengini bir ülke bile olsanız sistem bu şekilde işliyor.
Para Basmak Enflasyonu Neden Artırır?
Sokağa çıkıp, ‘İnsanlar neden zengin olmak ister?’ diye bir soru sorsak herkesin cevabı muhtemelen birbirine yakın olur. Kimisi tüm istediklerine kavuşabilmek için derken kimisi daha canlı örnekler verir. Ev, araba, en güzel yiyecekleri tüketme ve daha nicesi…
Mesela bir ev sahibi olmak, maaşla çalışan birisi için neden zordur?
Ya da her ay market alışverişi için ayrılan bütçe aynı ürün alınmasını rağmen neden yukarı yönlü artar?
Cevap aslında çok sık duyulan iki nedendir. Enflasyon ve yüksek kur fiyatları.
Enflasyon Artarsa Ne Olur?
Enflasyon, fiyatların hissedilir bir şekilde artışını ve genel düzeyinin sürekli bu yönde seyrini ifade eder. Enflasyonun artması demek, insanların alım gücünün düşmesi demektir.
Kur ise Dolar/TL paritesidir. İthal ettiğiniz ürünlerin fiyatlamasının dolar üzerinden yapılması ve TL’nin değer kaybı durumunda alıma maliyet yüksekliği olarak yansır.
Karşılığı olmadan para basmakta piyasadaki ürünlerin gerçek fiyatlamasının oluşmasını bu nedenle engelleyecektir. Çünkü TL’nin piyasada olması gerekenden fazla olması demek dolar kurunun artışına neden olup akabinde ithal edilen ürünler başta olmak üzere ülke içerisinde hiçbir ürünün fiyatlarının reel değerine ulaşmamasına sebep olacaktır.
Bu da enflasyonun alenen halkı etkilemesi anlamına gelecektir. Yani daha fazla para basmak daha müreffeh bir yaşam sürdürülebileceği anlamına gelmiyor. Tam aksine kontrolsüz bir şekilde para basmaya başlamak ve bunu sürdürmek alt ve orta gelir grubunun daha da fakirleşmesini sağlıyor.
Konuyu özetleyecek olursak karşılığı olmayan para yüksek kuru, yüksek kur fiyat artışını, kontrolsüz fiyat artışları enflasyonu, enflasyon ise her zaman için fakirliği doğurur. Yani devletin para basmamasının nedeni bunun bilincinde olmasıdır. Çünkü daha önce çok defa farklı ülkelerde denenerek test edilmiş bu durum, zenginliğe giden değil, aksine fakirliğe giden bir yol olmuştur.
Tabi ki yüksek kurun ve enflasyonun tek nedeni para basmak değildir. Başka etkenlerde söz konusudur. Ama devletlerin bu konuda temkinli davranması gereken en kritik alan budur. Çünkü halk marketten aldığı gıdayı, evinin kirasını, kullandığı arabanın yakıtını hatta aldığı evi, bindiği arabayı ve hayatın içerisinde ticaret ile ilişkili olan her şeyi para ile yapmaktadır.
İç piyasada para kontrolden çıkarsa sonuç sadece yıllar boyu sıkıntısı çekilecek bir sorundan ibaret olur.
Bu yüzden bir devletin haddinden fazla para basması hiçbir zaman çözüm olmamıştır. Bu şekilde bir yöntemi tercih etmek belki de eninde sonunda bir ülkenin iflası anlamına gelir.
Yazımızda devlet neden para basmıyor, para basarak neden zengin olamayız gibi tüm insanların akıllarındaki soruları cevaplandırdık. Asgari ücretle çalışıyorsanız, asgari ücretle para biriktirme yolları başlıklı makalemize göz atabilirsiniz.
