Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından, geçtiğimiz günlerde detaylı ve kapsamlı bir çalışma gerçekleştirildi. Söz konusu bu çalışmalar neticesinde döviz büroları hakkında kuruluş esasları, şube açma işlemleri, genel faaliyetler ve bu faaliyetlerin denetlenmesi gibi esaslara yönelik bazı düzenlemeler ve yeni kurallar getirildi.
Döviz bürolarına ilişkin bu uygulamalar arasındaki en dikkat çekici olanı ise döviz alım-satım işlemleri için kimlik ibrazının zorunlu tutulması oldu. Bunun yanında yeni düzenlemeler arasında ödenmiş sermaye limitinin arttırılması, yetkili müesseselerin çalışan bilgilerinin Bakanlığa ibraz zorunluluğu ile merkez ve şube adres bilgilerinin Bakanlığa bildirilme zorunluluğu da bulunmaktadır. Aynı zamanda yetkilendirilmiş kuruluşların unvan değişiklikleri, hisse işlemleri ile merkez ve şube işlemleri için yine Bakanlık bildirimi zorunlu olacaktır.
Bu Yazıda Bulabilecekleriniz
Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında Tebliğ Kapsamı
Bakanlığın bu konudaki karar ve uygulama düzenlemesi Türk lirasının değerinin korunmasına ilişkin olarak atılmış bir adım olarak değerlendirilirken döviz bürolarına ilişkin bu düzenlemeler Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında Tebliğ içeriğinde yapılan değişiklikler ile gerçekleşmiştir. Tebliğ hakkındaki değişiklikler 12 Ekim 2021 Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.
Döviz bürolarının faaliyetlerinde yapılacak olan değişikliklere zemin hazırlayan tebliğ, 1989 yılında ‘Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar’ maddesinin Devlet Bakanlığı tarafından kabul edilip yürürlüğe konulmasından itibaren günümüze karar süregelen bir karara dayanmaktadır. Bu tebliğin amacı, Türk lirasının değerinin korunması hedefi ile Türk lirasının yabancı para birimlerine karşı olan değerin belirlenmesi; döviz ve dövizi temsil eden çeşitli belgeler ile yapılabilecek kıymetli taş, maden, evrak, piyasa işlemleri ile ithalat ve ihracat faaliyetlerini kapsayan bütün işlemlere ilişkin düzenleyici ve sınırlayıcı eylemlerin tanımlanması ve gereğinde bu amaçla özel işlemlerin yapılabilmesine zemin hazırlanmasıdır.
Döviz bürolarını yakından ilgilendiren bu tebliğ hakkında değişiklik yapma yetkisi artık Hazine ve Maliye Bakanlığı uhdesinde gerçekleştirilmektedir. Döviz büroları da bu tebliğde yer alan yetkili müesseseler olarak tanımlandığı için tebliğdeki değişiklik ve kararlar hem Türk lirası üzerindeki uygulamaları hem de döviz bürolarını yakından ilgilendirmektedir. Buna göre son güncelleme ile birlikte getirilen değişiklik ve uygulama kararları, Türk lirasının diğer para birimleri ve kaynaklar karşısındaki değerinin korunmasını hedeflediği gibi döviz bürolarının da çalışma ve faaliyet prensiplerini oldukça değiştirmektedir.
Kimlik Tespiti Hakkındaki Düzenlemeler
Oldukça ses getiren düzenlemeye göre döviz büroları üzerinden yapılan döviz alım ve satım işlemlerinde yetkili müessese müşterilerin kimlik, pasaport ya da vergi numaraları, işlem tarih ve saat bilgisi ile işlem miktarının ayrı bir hesap üzerinde ya da kayıt defterinde kaydetme zorunluluğu altındadır.
Döviz bürosu çalışanları döviz alım-satım işlemlerinde kişilerin ibraz ettikleri T.C. kimlik numarası, pasaport numarası ya da yetkilendirilmiş vergi kimlik numaralarını sistem üzerinden kontrol etmeli ve bu bilgilerin teyit edilmesinin ardından kayıt işlemlerini yaparak ilgili işlemleri gerçekleştirmelidir.
Yani eskiden belli bir tutarın üzerindeki işlemlerde kimlik istenirken, bundan böyle her türü döviz işleminde kimlik ibraz etmek zorunda olacaksınız. Bu durum hem vatandaşlardan hem de döviz bürosu sahibi ve çalışanlarından tepki çekti, Yetkili Müesseseler Derneği de buna itiraz edeceklerini açıkladı.
Yabancı Para Transferi Değişiklikleri
Yetkili müesseselerden olan döviz bürolarını ilgilendiren bu düzenlemeler yabancı para transferleri ile ilgili de bazı düzenlemelerin yapılmasını gerektirmiştir. Buna göre yeniden düzenlenen hükümler içerisinde yabancı döviz alım satım hesapları, döviz alım satım işlemleri ile bu işlemlerin tutarlarının ilgili hesaplara aktarılması dışında başka bir işlem için faaliyet gösteremeyecek ya da teminat olarak kullanılamayacaktır. Yine bu hesaplar üzerinden faiz işletilemeyecek ya da kâr payı kazanılamayacak, yetkili müesseseye kayıtlı olmayan banka hesapları ise döviz alım satım işlemleri için kullanılamayacaktır.
Yabancı para birimlerinin dışında kıymetli madenlerin alım satım işlemlerinde de benzer bir uygulama değişikliği söz konusudur. Buna göre kıymetli madenlerin bedeli banka gibi transfer işlemi yapabilen kuruluşlar aracılığı ile işleme tabi tutulduğunda para transferleri yalnızca işlemi yapan yetkilendirilmiş müesseseye ait olan banka hesapları üzerinden gerçekleştirilebilecektir.
Sermaye Şartlarında Yapılan Değişiklikler
Kimlik tespit zorunluluğu ve yabancı para transfer düzenlemesini içeren tebliğ değişikliği yetkili müesseselerin sermaye şartları hakkında bazı değişiklikleri de içermektedir. Bu koşullarda A grubu içinde tanımlanan müesseselerin ödenmiş sermaye miktarı 10 milyon TL sınırına, B grubu müesseseler için ise bu miktar 5 milyon TL sınırına çıkarılmıştır. Aynı zamanda yetkili bu değişikliğe göre müesseselerin özkaynak tutarı, ödenmiş sermaye miktarının altına düşmemek zorundadır.
Yetkili müesseselerin sermaye şartlarındaki bu düzenlemelerin yerine getirilmesi için 31 Aralık 2022 tarihine kadar bir süre tanımlanacak ve bu tarihe kadar ilgili düzenlemeleri yapamayan temsilcilikler için 90 günden oluşan bir ek süre verilecektir. Bu iki tarih kapsamında gerekli şartları yerine getiremeyen temsilciliklerin izinleri ise iptal edilecektir. Döviz bürosu açmanın maliyeti ile ilgili ayrıntılı bilgiler içeren, döviz bürosu nasıl açılır başlıklı makaleyi okuyabilirsiniz.
